งานระบบสุขาภิบาลในอาคาร ควรเลือกท่ออย่างไร?
ระบบสุขาภิบาล (Sanitary System) คืออะไร?
ระบบสุขาภิบาล (Sanitary System) คือระบบที่ออกแบบมาเพื่อจัดการน้ำใช้ น้ำเสีย และของเสียต่าง ๆ ให้ถูกสุขลักษณะ ปลอดภัย และไม่ก่อให้เกิดมลภาวะต่อสิ่งแวดล้อม โดยระบบสุขาภิบาลในอาคารมักประกอบด้วย การจัดวางและการเดินท่อสุขาภิบาลอย่างมีแบบแผน เพื่อให้สามารถส่งน้ำดีเข้าสู่อาคาร และระบายน้ำเสียออกจากอาคารได้อย่างมีประสิทธิภาพ ระบบสุขาภิบาลที่ดีจะช่วยให้ผู้อยู่อาศัยมีสุขภาพดี ลดปัญหากลิ่นและเชื้อโรค ตลอดจนลดต้นทุนด้านการซ่อมบำรุงในระยะยาว
คู่มือเข้าใจง่าย สำหรับช่างมือใหม่และมือเก๋า
ระบบสุขาภิบาลในอาคาร ท่อถือเป็นโครงสร้างสำคัญที่ซ่อนอยู่ใต้พื้น ผนัง หรือฝ้าเพดาน แต่มีผลต่อคุณภาพของระบบทั้งระบบอย่างมาก เพราะท่อคือเส้นทางหลักที่น้ำประปา น้ำเสีย และน้ำร้อนไหลผ่าน หากเลือกท่อผิดประเภท อาจเกิดปัญหาตั้งแต่ท่อแตก รั่ว เกิดสนิม ไปจนถึงระบบเสียหายทั้งเส้น การเลือกท่อให้เหมาะสมจึงเป็นเรื่องสำคัญยิ่ง โดยเฉพาะเมื่อเป็นงานที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยและการใช้งานระยะยาวในอาคารสูง โรงงาน
การเดินท่อสุขาภิบาล และประเภทของระบบสุขาภิบาลในอาคาร
การเดินท่อสุขาภิบาล (Sanitary Piping Installation) คือขั้นตอนสำคัญของระบบสุขาภิบาลภายในอาคาร ซึ่งต้องคำนึงถึงความถูกต้องตามหลักวิศวกรรม ความปลอดภัย และการบำรุงรักษาในระยะยาว โดยระบบท่อสุขาภิบาลภายในอาคารนั้นประกอบไปด้วยการติดตั้งท่อสำหรับน้ำดี น้ำเสีย น้ำทิ้ง ท่ออากาศ และน้ำฝน ทั้งในแนวตั้งและแนวนอน เพื่อให้ระบบน้ำในอาคารทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ในการเดินระบบท่อสุขาภิบาล ช่างมืออาชีพมักเลือกใช้ ท่อไซเลอร์ หรือ ท่อ Syler เพราะเป็นท่อเหล็กบุพีอี (PE-Lined Steel Pipe) ที่ป้องกันสนิมจากภายในได้ดี แข็งแรง รับแรงดันได้สูง และเหมาะกับท่อเมนประปาในอาคารสูง โรงงาน หรือพื้นที่ที่ต้องการความทนทานต่อการใช้งานในระยะยาว.
ประเภทของระบบสุขาภิบาลในอาคาร
ระบบสุขาภิบาลภายในอาคารสามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภทหลัก ได้แก่:
ระบบน้ำดี (Cold Water Supply System) – ใช้สำหรับลำเลียงน้ำสะอาดเข้าสู่อาคาร โดยทั่วไปจะใช้ท่อไซเลอร์ในงานท่อเมนเพื่อความมั่นใจในความสะอาดและปลอดสนิม
ระบบน้ำทิ้ง (Soil and Waste Drainage System) – รองรับการระบายน้ำจากอ่างล้างมือ ชักโครก อ่างอาบน้ำ โดยต้องใช้ท่อที่ไม่รั่วซึม ทนต่อสารเคมี และมีอายุการใช้งานยาวนาน
ระบบระบายน้ำฝน (Rainwater Drainage System) – เป็นท่อที่รับน้ำจากหลังคา และระบายออกนอกอาคาร ต้องเลือกท่อที่แข็งแรงและทนต่อสภาพแวดล้อมภายนอก
ระบบระบายอากาศในท่อ (Ventilation System) – เพื่อช่วยให้อากาศในท่อสุขาภิบาลมีการถ่ายเท ลดแรงดันอากาศและป้องกันกลิ่นย้อนกลับเข้าสู่อาคาร
ระบบท่อสุขาภิบาลภายในอาคาร ที่ดีควรเลือกท่อให้เหมาะกับประเภทของงาน ทั้งนี้การเลือกใช้ ท่อสุขาภิบาล ที่ได้มาตรฐาน เช่น ท่อไซเลอร์ จะช่วยให้ระบบมีความปลอดภัย อายุการใช้งานนาน และลดต้นทุนการซ่อมบำรุงในระยะยาว
ประเภทของระบบสุขาภิบาลในอาคาร
1. ท่อ PVC (พลาสติกสีฟ้า)
เป็นท่อที่นิยมใช้ในระบบน้ำทิ้งและน้ำเสีย เพราะมีราคาถูก น้ำหนักเบา และติดตั้งง่าย เหมาะกับงานภายในบ้านและอาคารทั่วไป ข้อจำกัดคือไม่สามารถใช้กับน้ำร้อนหรือแรงดันสูงได้ เพราะท่ออาจบวม แตก หรือรั่วได้ง่าย ไม่เหมาะกับงานนอกอาคาร
2. ท่อเหล็กดำ (Steel Pipe)
เป็นท่อเหล็กที่แข็งแรง ทนต่อแรงดันสูง ใช้ในระบบน้ำดีหรือดับเพลิงได้ดี อย่างไรก็ตาม ท่อประเภทนี้ไม่ได้เคลือบกันสนิม จึงมีข้อจำกัดเรื่องความทนทาน เกิดสนิมจากภายในหลังการใช้งาน
3. ท่อกัลวาไนซ์ (Galvanized Pipe)
ท่อกัลวาไนซ์คือท่อเหล็กที่ผ่านการชุบสังกะสีเพื่อป้องกันสนิม มีความทนทานสูงกว่าเหล็กดำ ใช้ได้ทั้งในระบบน้ำดีและน้ำร้อน แต่ต้องระวังการเลือกแบรนด์หรือเกรดคุณภาพ เพราะหากกระบวนการผลิตไม่ดี สนิมอาจแทรกเข้าไปภายในได้เช่นกัน เป็นท่อที่ได้รับความนิยมในงานระบบอาคารและโรงงาน มีข้อจำกัด หลังจากใช้งานระยะเวลาหนึ่ง จะเกิดสนิมภายในท่อ
4. ท่อ PPR (พลาสติกสีเขียว)
เป็นท่อพลาสติกชนิดพิเศษที่สามารถทนความร้อนได้ดี นิยมใช้ในระบบน้ำร้อน /น้ำเย็นในบ้านเรือนหรืออาคารพักอาศัย ติดตั้งโดยการเชื่อมด้วยความร้อนทำให้รอยต่อแน่นหนา ไม่รั่วซึม ข้อดีคือไม่เกิดสนิม แต่ข้อจำกัดคือไม่เหมาะกับงานกลางแจ้งหรือบริเวณที่มีแรงกระแทกสูง เพราะมีความสามารถในการรับแรงดันได้จำกัด
5. ท่อไซเลอร์ หรือ ท่อเหล็กบุพีอี ไซเลอร์ (Syler PE-LINED Pipe)
ท่อไซเลอร์ หรือ ท่อเหล็กบุพีอี ไซเลอร์ เป็นนวัตกรรมใหม่ที่รวมข้อดีของท่อเหล็ก และท่อพลาสติกเข้าด้วยกัน ถือเป็น ท่อเหล็กกันสนิมจากภายใน ที่ถูกออกแบบมาสำหรับงานสุขาภิบาลระดับมืออาชีพโดยเฉพาะ ผลิตจากเหล็กชุบสังกะสี และบุพีอี(PE-LINED) เพื่อให้มีความสามารถป้องกันการเกิดสนิมจากภายใน และทนต่อสภาพแวดล้อมได้ดีมากยิ่งขึ้น ได้รับการรับรองตามมาตรฐานสากล BS EN 10255:2004 (BS 1387:1985 เดิม), BS EN 6920, BS EN 1461 และ BS EN 10217:2019 (เฉพาะขนาด 8 นิ้ว) เหมาะกับงานที่ต้องการความแข็งแรง ทนแรงดัน เช่น อาคารสูง โรงงาน ระบบดับเพลิง และงานสุขาภิบาลทั้งภายนอกและภายใน
ท่อไซเลอร์สามารถติดตั้งได้ทั้งแบบเกลียว และกรู๊ฟคัปปลิ้ง ทำให้ประหยัดเวลาในการติดตั้ง และมีความยืดหยุ่นในการใช้งานมากขึ้น แม้ราคาจะสูงกว่าท่อทั่วไป แต่เมื่อคำนึงถึงอายุการใช้งานที่ยาวนาน ความปลอดภัย และลดต้นทุนในการซ่อมบำรุงระยะยาว ถือว่าคุ้มค่า
ตัวอย่างปัญหาเมื่อเลือกท่อผิด
- ใช้ท่อ PVC กับน้ำร้อน → ท่อบวม แตก และรั่ว
- ใช้ท่อเหล็กดำกับระบบประปา → เกิดสนิม น้ำไม่สะอาด และผุรั่ว
- ใช้ท่อ PPR กลางแจ้งโดยไม่มีฉนวน /ทาสีกัน UV → ท่อเสื่อมสภาพเร็ว
- ใช้ท่อกัลวาไนซ์เกรดต่ำ → สังกะสีหลุด สนิมกินจากด้านในและนอก
ความเห็นจากช่างมืออาชีพ
ช่างระบบสุขาภิบาลและผู้รับเหมามีความเห็นตรงกันว่า “ท่อที่ดีจะทำให้งานจบไว ไม่ต้องกลับมาแก้ซ้ำ” และหนึ่งในแบรนด์ที่ได้รับความเชื่อมั่นสูงในช่วงหลังคือ Syler Pipe เพราะให้ความแข็งแรงแบบท่อเหล็ก ควบคู่กับความทนทานต่อสนิมจากภายในที่เหนือกว่าท่อทั่วไป
ตัวอย่างโครงการที่เลือกใช้ Syler Pipe
- อาคารสำนักงานใหญ่บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) มีการปรับปรุงอาคาร โดยเลือกใช้ ท่อไซเลอร์ เป็นท่อเมนประปาทั้งหมด
- ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ และ ไบเทคบางนา ใช้ ท่อไซเลอร์ เป็นระบบท่อเมนประปา เพราะต้องการท่อที่สะอาด ปลอดสนิม
- โรงพยาบาลราชวิถี ใช้ Syler Pipe แทนท่อเหล็กดำ เพื่อลดปัญหาเรื่องสนิมและลดการบำรุงรักษา
- อาคารสูงหลายแห่งเลือกใช้ในระบบสุขาภิบาลแนวดิ่ง เพราะท่อไซเลอร์ช่วยลดการซ่อมบำรุงในระยะยาว
- มั่นใจจากการใช้งานมากกว่า 20 ปี
ตารางเปรียบเทียบท่อสุขาภิบาลยอดนิยม
สรุป: ท่อไหนเหมาะกับคุณ?
- หากใช้ในระบบสุขาภิบาลภายในบ้าน → ท่อ PVC หรือ PPR
- หากทำระบบน้ำร้อนภายในบ้าน → ท่อ PPR
- หากทำท่อเมนสำหรับระบบสุขาภิบาลในอาคารสูงหรือโรงงาน → ท่อไซเลอร์ คือคำตอบ
- หากต้องการท่อเหล็กที่ทนทาน ปลอดสนิมจากภายใน → ท่อเหล็กบุพีอี อย่าง Syler Pipe คือทางเลือกที่ปลอดภัย
หากคุณต้องการท่อที่มั่นใจได้ว่า “ติดตั้งแล้วจบ” แข็งแรง กันสนิม ทนแรงดัน และเหมาะสำหรับระบบสุขาภิบาลในอาคาร และใช้งานได้นานนับสิบปี โดยไม่ต้องกลับมาเปลี่ยนซ้ำอีก “Syler Pipe” คือคำตอบที่ช่างมืออาชีพทั่วไทยเลือกใช้
